Wouter Naar Java

Tijdens mijn tijd in Indonesië merk ik allerlei jobs die ik nog nooit gezien heb. Het gaat meestal om informele jobs van arbeiders op straat.

Straatmuzikanten in Indonesië – © kompasiana.com

De arbeidsmarkt in Indonesië is heel anders georganiseerd dan in Europa. Zo zie ik hier veel jobs die ik nog nooit gezien heb. Veel Indonesiërs hebben informele jobs. Deze jobs bestaan niet of bijna niet in België of Europa.

Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie bestaat zestig procent van de Indonesische economie uit informele jobs. Bij informele jobs hebben arbeiders geen formeel arbeidscontract. Vaak zitten informele arbeiders in een kwetsbare positie en hebben ze een onstabiel inkomen.

Informele arbeiders zijn slechts beperkt wettelijk beschermd bij niet-betaling van lonen, hebben vaak slechte gezondheids- en veiligheidsomstandigheden en kunnen geen sociale voordelen krijgen zoals een pensioen, ziekteverzekering of ziekteverlof. Tijdens de coronapandemie nam het aandeel van informele jobs toe in de Indonesische economie. Veel Indonesiërs verloren hun job tijdens de crisis en gingen met een informele job op zoek naar nieuwe inkomsten.

Er zijn twee types van informeel werk in Indonesië. Een eerste type zijn informele arbeiders die geen formeel contract hebben. Daarnaast heb je ook informele zelfstandigen zoals straatverkopers of taxi-motorrijders. De kwaliteit en inkomsten van informele jobs kunnen sterk variëren. Zo kunnen er ook informele jobs met goede kwaliteit en hoge inkomsten zijn maar evengoed zijn er veel informele jobs in een precaire situatie.

Welke informele jobs zijn er typisch in Indonesië?

Straatmuzikanten:

In België zijn straatmuzikanten eerder een rariteit. Je ziet enkel sporadisch straatmuzikanten die als bijverdienste geld vragen voor de muziek die ze spelen op straat.

In Indonesië spelen straatmuzikanten muziek op drukke kruispunten of langs de straat en vragen ze geld aan motorrijders of autobestuurders. Als ik door het verkeer van Yogyakarta ga, kom ik heel vaak straatmuzikanten tegen. Sommige muzikanten hebben apparatuur zoals een microfoon en een versterker en hebben een helper om het geld te verzamelen. Andere muzikanten hebben minder professionele middelen. Op het centrale plein Alun Alun Kidul in Yogyakarta zag ik bijvoorbeeld een blinde muzikant die begeleid werd.

Straatmuzikant in Yogyakarta – © Wouter Kesteloot

Straatverkopers:

Langs de drukke straten van Yogyakarta zie ik ook regelmatig straatverkopers (penjual jalan in het Indonesisch). Als autobestuurders of motorrijders wachten op een rood licht, verkopen straatverkopers eten en andere producten zoals kleurboeken en speelgoed. Soms zijn er ook kinderen die op straat zaken verkopen, alleen of samen met hun ouders. Kinderen worden gebruikt om in te spelen op de emoties zodat mensen sneller iets kopen. Daarnaast verkopen veel straatverkopers op straat snacks of maaltijden in een mobiele wagen of mobiele stand.

Straatverkopers – © thevocket.com

Verkleed en dansen in kostuum

Sommige Indonesiërs verkleden zich in drukke straten in een kostuum van bijvoorbeeld cartoonfiguren en vragen geld aan autobestuurders en motorrijders, terwijl ze dansen. Dit zijn dus eigenlijk dansende bedelaars in een grappig kostuum.

Indonesiër verkleed in kostuum – © suarapublik.id/ Etry Puspita

Indonesiër verkleed in kostuum – © kumparan.com/ Widi Erha Pradana

Silver men

Er is sinds de pandemie van de coronacrisis ook een nieuwe fenomeen van “manusia silver” of “silver men”. Indonesische mannen, vrouwen en kinderen verven hun lichaam van top tot teen met zilveren verf. Deze “silver men” vragen geld in het drukke verkeer terwijl ze poseren als een standbeeld. De zilveren verf is gemaakt van bakolie en glitterinkt maar de chemicaliën in de verf zijn heel schadelijk voor de gezondheid. Tijdens de coronacrisis werden veel werkloze Indonesiërs “silver men” om extra inkomsten te verzamelen. Het einde van de coronacrisis betekent echter niet het einde van “silver men” want ik zie ik in Yogyakarta soms nog “silver men” die in straten geld vragen.

Silver men in de stad Serang in Banten – © TribunBanten.com/Amanda Putri Kirana

Verkeerregelaars:

Het chaotische en drukke verkeer in Indonesië creëert de nood aan specifieke beroepen. Zo zijn er mensen die het verkeer regelen op drukke plaatsen waar er geen verkeerslichten zijn. Deze verkeersregelaars (pengatur lalu lintas in het Indonesisch) staan in voor de organisatie van het verkeer. Met een fluohesje en een fluitje geven ze aan wie mag doorrijden. Autobestuurders of motorrijders geven fooi aan de verkeersregelaars.

Verkeerregelaar – © https://rembuk.republika.co.id/

Parkingwachters:

Op de meeste parkeerplaatsen in Indonesië zijn er parkeerbedienden of parkingwachters (Juru parkir in het Indonesisch). Dit is bijvoorbeeld op parkeerplaatsen van winkels of restaurants. Parkingwachters zorgen voor de inrichting van de parking en helpen ook bestuurders om de parking te verlaten. Je moet telkens 2000 rupiah (ongeveer 0,1 €) geven aan de parkingwachters voor hun werk. Er zijn daarnaast ook grote parkings, bijvoorbeeld van shoppingcentra. Deze grote parkings zijn vergelijkbaar met parkings in Europa en hebben slagbomen en een duidelijkere inrichting van de parkeerplaatsen.

Parkeerwachter – © http://www.jatengnews.id

Ojeks of taxi-motorrijders:

De snelste en goedkoopste manier om door het verkeer van Indonesië te gaan is met een brommer of motor. Als je zelf niet met een brommer wilt rijden, kan je op pad gaan met een ojek. Een ojek is een taxi op een brommer. Je kan een  taxi-motorrijder vlot bestellen via apps. De firma’s achter de twee grootste applicaties zijn Gojek en Grab. In drukke toeristische gebieden zie je overal ojek-motorrijders die je constant een taxi aanbieden. De ojek-motorrijders zijn informele zelfstandigen die via het platform van grote applicaties hun ritten aanbieden.

Ojek-motorrijder van Grab – © Kontan/ Fransiskus Simbolon (industri.kontan.co.id)