Mijn eerste jaar zonder winterdip

In Europa leven we volgens de cyclus van vier seizoenen: winter, lente, zomer en herfst. Indonesië heeft slechts twee seizoenen: het droog seizoen en het regenseizoen. Maar door de klimaatverandering wordt het weer steeds onvoorspelbaarder.

Danau Rawa Pening – © Wouter Kesteloot

Ander ritme

Mijn minst favoriete seizoen in België is de winter. Het is koud, donker en regent veel. Elk jaar heb ik last van een winterdip door de deprimerende donkere dagen. Zeker als ik tijdens werkdagen binnen zit en bijna geen zonlicht krijg.

Hier in Indonesië beleef ik mijn eerste jaar zonder winterdip. Indonesië ligt vlakbij de evenaar waardoor de zonsopgang en zonsondergang bijna altijd op hetzelfde moment plaatsvindt. In mijn verblijfplaats Yogyakarta, in Java, komt de zon altijd op tussen 5 en 6 uur ’s ochtends en is de zonsondergang telkens rond 18 uur. Het verschil tussen de kortste en langste dag bedraagt in Indonesië slechts 48 minuten. Dit is dus een heel ander ritme dan in Europa waar de winter synoniem staat voor weinig zonlicht en je in de zomer kan genieten van lange zonnige dagen.

Extra droog jaar

Indonesië heeft geen winter, lente, zomer en herfst maar wisselt af tussen het droog seizoen (musim kemarau) en het regenseizoen (musim hujan). Normaliter loopt het droog seizoen ongeveer van mei tot oktober en is er een regenseizoen tussen november en april. Dit jaar viel er echter heel weinig regen in het grootste deel van november. Dit is het gevolg van het weerfenomeen el niño dat voor meer droogte zorgde. Daarnaast beïnvloedt klimaatverandering ook het weer waardoor seizoenen steeds minder vast liggen en onvoorspelbaarder worden.

De extreme droogte in 2023 had ingrijpende gevolgen in Indonesië. Zo waren er meer bosbranden waardoor de luchtkwaliteit verslechterde. Toxische smog in steden zorgde voor gezondheidsproblemen bij inwoners. Verder veroorzaakte de droogte een lagere rijstproductie.

Op zoek naar verkoeling

De temperaturen veranderen niet veel doorheen het jaar maar uiteraard is er in het uitgestrekte land een verschil tussen bergachtige streken, kustregio’s en het gebied vlak bij de evenaar. In steden is het warmer dan in dorpen waar er minder verkeer en meer natuur is. In Yogyakarta schommelt de temperatuur meestal tussen de 25 en 35 graden.

Met de tropische temperaturen gaan toeristen en Indonesiërs op zoek naar verkoeling. Dit vinden ze in de vele zwembaden of stranden, of in gebouwen met ventilators of airconditioning. Shoppingcentra zijn één van de populaire plaatsen waar Indonesiërs ontsnappen aan de hitte. Deze complexen met onder andere winkels, restaurants en bioscopen vind je veelvuldig in grotere steden. Zo stap je van de tropische buitenlucht naar verkoelde ruimtes. Voor mij is er soms te veel airconditioning waardoor ik het zelfs koud heb en helaas snel een verkoudheid krijg.

Enkel arbeiders die buiten moeten werken, kunnen niet ontsnappen aan de hitte. Zo bewerken landbouwers hun velden manueel van zonsopgang tot zonsondergang in tropische temperaturen. Ook straatverkopers, motorrijders of wegenwerkers zweten de hele dag door.

Hevige overstromingen

Met de start van het regenseizoen moet je telkens voorbereid zijn met paraplu of regenjas en regenbroek. De regen is niet zoals in België en Europa. Er kunnen heel hevige regenbuien komen met onweer.

Na deze intense regen staan straten snel onder water en zijn er regelmatig overstromingen. En met de overstromingen verspreidt plastic afval zich van de straten naar rivieren. De hoofdstad Jakarta, die langzaam zinkt, heeft tijdens het regenseizoen elk jaar last van overstromingen, met verwoestende gevolgen.

Het weer kan in Indonesië dus heel snel veranderen in het regenseizoen. Een zonnige dag kan immers omkeren in een fel onweer met hevige regenbuien. Weersvoorspellingen zijn niet altijd betrouwbaar en vaak is neerslag heel lokaal, zeker in bergachtige regio’s. Een goede regenbroek en regenjas is dus een belangrijke en nuttige investering.

Wouter Naar Java